Je zou logischerwijs kunnen redeneren dat, omdat er meer kunst door mannen wordt gemaakt er ook relatief betere kunst door mannen gemaakt wordt. Dat is een kwestie van statistiek. Maar waar blijven al die afgestudeerde vrouwelijke kunstenaars? Ligt het aan een gebrek aan motivatie voor de race naar eeuwige roem? De algemene opvatting lijkt te zijn dat vrouwen niet zo ambitieus zouden zijn, ze kiezen uiteindelijk voor zekerheid, een vaste baan (in het cultuurwezen bijvoorbeeld) en het moederschap. Dat wil niet zeggen dat velen niets meer uitvoeren. Veel vrouwen maken zichzelf wijs dat het zelf produceren van kinderkleren ook een artistieke bezigheid is. Of ze beginnen eindeloos hun eigen kind te schilderen in een steeds rozer wordend kleurenpalet. Of hun werk wordt uit praktische overwegingen niet groter dan een a4’tje. Kortom, de scherpte wordt er vanaf gemoederd.
Natuurlijk zijn er vrouwen, die moeder zijn en tegelijkertijd fatsoenlijke kunst kunnen maken, maar in de praktijk blijkt het moeilijk te combineren, net zoals bij zoveel andere beroepen, waarbij vrouwen het loodje leggen als het gaat om een zogeheten professionele carrière.
Dit verklaart voor een deel waarom er zoveel minder vrouwelijke kunstenaars op een acceptabel niveau bezig zijn, maar het feit blijft dat er dan nog in verhouding zwakker werk wordt gemaakt door vrouwen dan door mannen. Dit wordt vaak duidelijk op tentoonstellingen waarbij alleen maar werk te zien is dat door vrouwen is gemaakt. ‘Vrouwenkunst’-tentoonstellingen, eventueel opgezet uit emancipatoire overwegingen, doen over het algemeen pijn aan de ogen. Het is al twijfelachtig om kunst te maken, die refereert aan het eigen vrouwschap of aan ‘vrouwenkunst’, maar het is absoluut onzinnig om tentoonstellingen te maken, waarvan de selectie plaatsvindt op basis van geslacht. Dat is een soort zelfdiscriminatie. Het legt de nadruk op een verschil dat er niet zou moeten zijn. Kunst moet goed zijn, niet vrouwelijk of mannelijk. Je ziet toch ook nooit een tentoonstelling samengesteld met alleen mannen, alleen omdat het mannen zijn.
Vrouwen en mannen zijn verschillend op een aantal vlakken. Anders, niet beter of slechter. Dus waarom maken vrouwen in plaats van ‘anders’ werk, veelal slechter werk dan mannen? Volgens mij komt het doordat vrouwen over het geheel genomen de neiging hebben om te relativeren. Vrouwen nemen de pijn weg met een kusje op de geschaafde knie.
Als er iets is dat een vrouwelijk kunstenaarschap in de weg staat, dan is dat het relativeren. Relativeren schaaft de scherpe kantjes van een idee, van een uitvoering. Veel vrouwen lijken hun werk en hun kunstenaarschap sneller weg te relativeren, totdat er iets over blijft dat een slap aftreksel is van wat mannen, minder gehinderd door zelfrelativering, kunnen produceren. Relativeren is compromissen sluiten in je eigen hoofd. Mannen zijn van nature wat egocentrischer en kunnen, vaak met een relativerend element naast hen in de vorm van een echtgenote of vriendin, zich heerlijk compromisloos storten op hun kunstenaarschap.
Er is niet echt een oplossing voor de algehele zwakte van de ‘vrouwenkunst’. Ik zal dan ook nooit naar mijzelf verwijzen als een kunstenares. Ik associeer daar bezigheden mee als therapeutisch aquarelleren en het dragen van paarse gewaden. Ik ben een kunstenaar, die toevallig ook een jongedame is.
Mei 2008
Vrouwenkunst, die over het 'vrouw'-zijn handelt, is misschien nog wel het allerergste. Een gebrek aan fantasie, gecombineerd met een geforceerde übergeëmancipeerde attitude, denk ik.
Een vrouwonvriendelijk lied van de Antwerpse Lovehandles!
